Προσφυγικό: Το δύσκολο «αντίο» των θεραπευτών

Στην εφημερίδα Καθημερινή 

Εδώ και ένα μήνα ψυχολόγοι, διερμηνείς και ειδικοί θεραπευτές προσπαθούν να πουν «αντίο». Το πρόγραμμα της οργάνωσης Κέντρο Ημέρας «Βαβέλ» για την ψυχοκοινωνική στήριξη σε παιδιά προσφύγων και μεταναστών και στις οικογένειές τους λήγει οριστικά. Χωρίς νέα χρηματοδότηση ή διάδοχη κατάσταση, σχέσεις εμπιστοσύνης με επωφελούμενους, που οικοδομήθηκαν με δυσκολία, διακόπτονται απότομα. Ο αποχαιρετισμός είναι δύσκολος για τους θεραπευόμενους αλλά και τους θεραπευτές. «Οταν μοιραστήκαμε το νέο, κάποιοι γονείς έλεγαν ‘‘γιατί μ’ αφήνεις’’, ορισμένοι δεν ήρθαν στα τελευταία ραντεβού και κάποια παιδιά μάς έφεραν ως δώρο αποχωρισμού μια ζωγραφιά», λέει η ψυχολόγος και συντονίστρια του προγράμματος Μαργαρίτα Καραβέλλα. «Είχαμε και εμείς την ελπίδα ότι θα συνεχίζαμε».

Το πρόγραμμα ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2016 στην Αττική. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου Ημέρας «Βαβέλ», μη κυβερνητικής οργάνωσης για την ψυχική υγεία των μεταναστών, μέχρι τον περασμένο Δεκέμβριο οι ωφελούμενοι έφτασαν τους 834, εκ των οποίων 638 παιδιά, σε περισσότερες από 6.500 συνεδρίες. Χρηματοδοτήθηκε από κοινοτικούς πόρους που διατέθηκαν στην οργάνωση μέσω της UNICEF. Συνολικά ανανεώθηκε δύο φορές και, όπως εξηγεί στην «Κ» ο Νίκος Γκιωνάκης, επιστημονικά υπεύθυνος στη «Βαβέλ», έγιναν διαπραγματεύσεις με το υπουργείο Υγείας και με το ΚΕΕΛΠΝΟ για συνέχισή του, οι οποίες όμως δεν τελεσφόρησαν. Είναι κι αυτή μια από τις μικρές ιστορίες στη διαχείριση κονδυλίων για το προσφυγικό που δείχνουν πόσο αποσπασματική μπορεί να είναι η βοήθεια που παρέχεται σε ευάλωτες ομάδες όταν δεν υπάρχει οργανωμένο σχέδιο παρέμβασης από την πολιτεία.

Συναντάμε την κ. Καραβέλλα σε μια από τις –μέχρι πρόσφατα– αίθουσες του προγράμματος στο κέντρο της Αθήνας. Ολόγυρά μας παιδικές ζωγραφιές και κούτες με παιχνίδια. Η ψυχολόγος εξηγεί ότι σε αυτούς παραπέμπονταν συχνά ανήλικοι με μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα προσαρμογής στο νέο περιβάλλον ή με αδιάγνωστο αυτισμό. Στόχος τους ήταν, πέρα από τα παιδιά, να βοηθήσουν και το υποστηρικτικό τους πλαίσιο είτε επρόκειτο για τους γονείς ή για τους φροντιστές τους σε περιπτώσεις ασυνόδευτων ανηλίκων.

Θυμάται την ιστορία δύο κοριτσιών από το Ιράκ που έφτασαν στην Ελλάδα με τη γιαγιά τους. Από τη Μόρια μεταφέρθηκαν στην Αθήνα λόγω ευαλωτότητας και τοποθετήθηκαν σε διαμέρισμα. Η γιαγιά των κοριτσιών όμως είχε σοβαρά ψυχικά προβλήματα και δεν μπορούσε να προσαρμοστεί στο νέο πλαίσιο. Σταδιακά και οι τρεις περνούσαν περισσότερο χρόνο σε κατάληψη που φιλοξενούσε και άλλους πρόσφυγες. Ωσπου το μεγαλύτερο κορίτσι, ηλικίας 8 ετών, αποπειράθηκε να πέσει από το παράθυρο. Δεν μπορούσε να επωμίζεται εκείνη όλο το βάρος της φροντίδας της γιαγιάς και της αδερφής της. Εθελοντές της κατάληψης παρέπεμψαν την οικογένεια στη «Βαβέλ». Η κ. Καραβέλλα θυμάται ότι τα δύο κορίτσια παρακολουθούσαν συνεδρίες επί οκτώ μήνες ώσπου επανενώθηκαν με θείο τους στη Γερμανία.

Σε άλλο περιστατικό, μέχρι και πρόσφατα το ίδιο υποστηρικτικό πρόγραμμα παρακολουθούσαν τρία αδέρφια από τη Συρία. Ο μεγαλύτερος, ηλικίας 10 ετών, έχει πρόβλημα προσαρμογής στο νέο του σχολείο εμφανίζοντας τακτικά επιθετική συμπεριφορά. «Με το τέλος του προγράμματος αυτή η οικογένεια και άλλες στη θέση τους θα μείνουν ακάλυπτες», λέει η ψυχολόγος.